- نیم قد(قَ)
بچه های قد و نیم قد، کودکان بزرگ و کوچک
معنی نیم قد - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
نیم رخ، یک طرف صورت، یک سمت چهره، برای مثال نیم رو خاکین چو بوسم پای تو / بر سر از تو تاج تمکین آورم (خاقانی - ۶۴۴) ، غذایی که از سرخکردن تخم پرندگان، به ویژه مرغ خانگی در روغن تهیه می شود، به صورتی که سفیدۀ آن ببندد
تخم مرغ یا چیز دیگر که خوب پخته و سفت نشده باشد، کنایه از چیزی ناقص و ناتمام
(مَ)
لغت نامه دهخدا
وزنی معادل بیست سیر. (یادداشت مؤلف). نصف یک من. (فرهنگ فارسی معین) ، رطل، در اصطلاح می فروشان. (یادداشت مؤلف)
(مَ)
لغت نامه دهخدا
که در مردی تمام نیست، که نصف یک مرد به حساب می آید:
زن ارچه دلیر است و بازور دست
همان نیم مرد است هر چون که هست.
اسدی
زن ارچه دلیر است و بازور دست
همان نیم مرد است هر چون که هست.
اسدی
نیم باز، (یادداشت مؤلف)،
- نیم لا کردن در، در را نیم باز گذاشتن، اندکی باز کردن
- نیم لا کردن در، در را نیم باز گذاشتن، اندکی باز کردن
(قَ)
لغت نامه دهخدا
نیم تنه. (یادداشت مؤلف) :
کاندرین مهرگان فرخ پی
ز او مرا نیم موی و نیم قباست.
فرخی (از یادداشت مؤلف)
کاندرین مهرگان فرخ پی
ز او مرا نیم موی و نیم قباست.
فرخی (از یادداشت مؤلف)
(گِ)
لغت نامه دهخدا
که شکل آن به گردی نزدیک باشد. نزدیک به کروی. شبیه به دایره یا کره، آنچه به شکل نصف دایره باشد. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به معنی قبلی شود، (اصطلاح بنایی) آجری که یک نبش آن را چون قوسی بسایند زینت ظاهر بنا را. (یادداشت مؤلف). نوعی آجر که لبه اش پخ و گرد باشد. (فرهنگ فارسی معین)
(گَ دِ کُ)
لغت نامه دهخدا
نیم کشیده. تیغ و تیر و مانند آن که تمام نکشیده باشند. (آنندراج). تیغ یا دشنه یا خنجری که آن را تا نیمه از نیام بیرون کشیده باشند. تیری که در کمان گذاشته و زه کمان را تا نیمه کشیده باشند:
می خواست دوش عذر جفاهای او خیال
صد تیر آه نیم کشم در کمان بماند.
؟
- نیم کش کردن،قسمتی از شمشیر و خنجر و مانند آن را از غلاف بیرون آوردن. (فرهنگ فارسی معین) :
چوسبز نیمچه علم نیم کش کردی
سیاه چهره شود راست جهل چون فرفخ.
محمد نسوی (از فرهنگ فارسی معین)
می خواست دوش عذر جفاهای او خیال
صد تیر آه نیم کشم در کمان بماند.
؟
- نیم کش کردن،قسمتی از شمشیر و خنجر و مانند آن را از غلاف بیرون آوردن. (فرهنگ فارسی معین) :
چوسبز نیمچه علم نیم کش کردی
سیاه چهره شود راست جهل چون فرفخ.
محمد نسوی (از فرهنگ فارسی معین)
(کَ کُ)
لغت نامه دهخدا
نیم کشته. نیم بسمل. جان به لب رسیده. رجوع به نیم کشت شود.
- نیم کش کردن، به قصد کشت کسی را آزار دادن
- نیم کش کردن، به قصد کشت کسی را آزار دادن
(شَ)
لغت نامه دهخدا
نیمه شب. دل شب. نصف شب. دیرگاه شب:
همی باده خوردند تا نیم شب
به یاد بزرگان گشاده دو لب.
فردوسی.
چو از خواب بیدار شد نیم شب
یکی جام می جست و بگشاد لب.
فردوسی.
وزآن پس یکی نیز نگشاد لب
پر از غم همی بود تا نیم شب.
فردوسی.
برآمد یکی بومهن نیم شب
تو گفتی جهان را گرفته ست تب.
اسدی.
نیم شب هم قوم حرم سرای سلطانی از شادیاخ آنجای آمدند. (تاریخ بیهقی ص 401). امیر با وی خلوتی کرد که از نماز دیگر تا نیم شب بکشید. (تاریخ بیهقی). ناگاه بی خبر هارون نیم شب شاه ملک درکشید. (تاریخ بیهقی ص 698).
شاید گر از فلک دو رخ نجم را کند
خورشید نیمروز و مه نیم شب سلام.
سوزنی.
غصۀ هر روز و یارب یارب هر نیم شب
تا چه خواهد کرد یارب یارب شبهای من.
خاقانی.
جز دعوت شب مراچه چاره
هان ای دعوات نیم شب هان.
خاقانی.
ز آن نرگس جادونسب جان مرا بگرفته تب
خواهد مرا هر نیم شب بسته به آب انداخته.
خاقانی.
چو در نیم شب سر برآرم ز خواب
ترا جویم وریزم از دیده آب.
نظامی.
همه در نیم شب نوروز کرده
به کار عیش دست آموز کرده.
نظامی.
نیم شبی پشت به همخوابه کرد
روی در آسایش گرمابه کرد.
نظامی.
نیم شبی سیم برم نیم مست
نعره زنان آمد ودر درشکست.
عطار.
گر چه هست این دم بر تو نیم شب
نزد من نزدیک شد صبح طرب.
مولوی.
محتسب در نیم شب جائی رسید
در بن دیوار مردی خفته دید.
مولوی.
ازنظر چون بگذری و از خیال
کشته باشی نیم شب شمع وصال.
مولوی.
مست می بیدار گردد نیم شب
مست ساقی روز محشر بامداد.
سعدی.
مرو بخواب که حافظ به بارگاه قبول
ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید.
حافظ.
به نیم شب اگرت آفتاب می باید
ز روی دختر گل چهر رز نقاب انداز.
حافظ
همی باده خوردند تا نیم شب
به یاد بزرگان گشاده دو لب.
فردوسی.
چو از خواب بیدار شد نیم شب
یکی جام می جست و بگشاد لب.
فردوسی.
وزآن پس یکی نیز نگشاد لب
پر از غم همی بود تا نیم شب.
فردوسی.
برآمد یکی بومهن نیم شب
تو گفتی جهان را گرفته ست تب.
اسدی.
نیم شب هم قوم حرم سرای سلطانی از شادیاخ آنجای آمدند. (تاریخ بیهقی ص 401). امیر با وی خلوتی کرد که از نماز دیگر تا نیم شب بکشید. (تاریخ بیهقی). ناگاه بی خبر هارون نیم شب شاه ملک درکشید. (تاریخ بیهقی ص 698).
شاید گر از فلک دو رخ نجم را کند
خورشید نیمروز و مه نیم شب سلام.
سوزنی.
غصۀ هر روز و یارب یارب هر نیم شب
تا چه خواهد کرد یارب یارب شبهای من.
خاقانی.
جز دعوت شب مراچه چاره
هان ای دعوات نیم شب هان.
خاقانی.
ز آن نرگس جادونسب جان مرا بگرفته تب
خواهد مرا هر نیم شب بسته به آب انداخته.
خاقانی.
چو در نیم شب سر برآرم ز خواب
ترا جویم وریزم از دیده آب.
نظامی.
همه در نیم شب نوروز کرده
به کار عیش دست آموز کرده.
نظامی.
نیم شبی پشت به همخوابه کرد
روی در آسایش گرمابه کرد.
نظامی.
نیم شبی سیم برم نیم مست
نعره زنان آمد ودر درشکست.
عطار.
گر چه هست این دم بر تو نیم شب
نزد من نزدیک شد صبح طرب.
مولوی.
محتسب در نیم شب جائی رسید
در بن دیوار مردی خفته دید.
مولوی.
ازنظر چون بگذری و از خیال
کشته باشی نیم شب شمع وصال.
مولوی.
مست می بیدار گردد نیم شب
مست ساقی روز محشر بامداد.
سعدی.
مرو بخواب که حافظ به بارگاه قبول
ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید.
حافظ.
به نیم شب اگرت آفتاب می باید
ز روی دختر گل چهر رز نقاب انداز.
حافظ
(نَ)
لغت نامه دهخدا
رطوبت دار. مرطوب. که هنوز رطوبتی دارد و کاملاً نخشکیده است:
که بازآمدی جامه ها نیم نم
بدین کارکرد از که یابی درم.
فردوسی
که بازآمدی جامه ها نیم نم
بدین کارکرد از که یابی درم.
فردوسی
(زَ)
لغت نامه دهخدا
از زن کمتر:
پرستنده را گفت کای نیم زن
نه زن داشت این دلو و چرخ و رسن.
فردوسی.
مرد تمام آنکه نگفت و بکرد
و آنکه بگوید بکند نیمه مرد
آنکه نه گوید نه کند زن بود
نیم زن است آنکه بگفت و نکرد.
شمس تبریزی
پرستنده را گفت کای نیم زن
نه زن داشت این دلو و چرخ و رسن.
فردوسی.
مرد تمام آنکه نگفت و بکرد
و آنکه بگوید بکند نیمه مرد
آنکه نه گوید نه کند زن بود
نیم زن است آنکه بگفت و نکرد.
شمس تبریزی
برابر نصف: (... آنگاه آن آب را از آن گوشت بپالایی بتنگ مویین باز باآن آب نیم چند او آب سیب ترش یا آب آبی ترش یا ترش شیرین یار کنی)
(کشتی) فنی است از فنون کشتی: (تلخ و تند است از چشمت نظری میخواهد آسمان از نگهت نیم پری میخواهد) (گل کشتی. توبا. 407)
آنچه که حالت مایع ندارد و بر اثر ریختن هنوز کاملا منعقد و بسته نشده تخم مرغ نیم بند، ناقص: (در چشمانش که میشی روشن بود شک و تردیدی نیم بند موج میزد) یا کودتای نیم بند. کودتایی که بموفقیت انجام نیافته باشد، یا مجلس نیم بند. مجلسی که بخشی از وکلای
میوه ای که هنوز نرسیده و پخته نشده، مرغی که پر و بال آن هنوز در نیامده
نیمه دل، نیم قلب